AKKU Welzijn Online: ‘Zeg maar ‘dag’ tegen je uitstelgedrag!’ (4/6)
Maar liefst 50% van de studenten zegt bovengemiddeld veel last van uitstelgedrag te hebben. De kans is groot dat jij één van hen bent. Reden voor AKKUWelzijn om in de serie ‘Zeg maar dag tegen je uitstelgedrag!’ het fenomeen te ontleden en een helpende hand te bieden!
Vandaag in deel 4: het wonderlijke effect van doelen en beloningen.
Het belang van doelstellingen
Een doelstelling is een resultaat dat iemand wil bereiken. Om dit te bereiken, past iemand diens gedrag aan. Doelgericht gedrag vergt bovendien een mate van vooruitziendheid, prioritering en een afweging van welke middelen geschikt zijn om het uiteindelijke doel te bereiken. Ook biedt een doelstelling houvast en daarmee motivatie om door te zetten in tijden van tegenspoed. Met andere woorden: in de huidige ‘targetmaatschappij’, vol afleidingen en bijzaken, spreekt het belang van een doelstelling voor zich!
Randvoorwaarden voor een goede doelstelling
Wat maakt een doelstelling goed? In principe kunnen we daar geen sluitend antwoord op geven. Er bestaat immers geen kant-en-klare formule om een doelstelling zó te formuleren, dat het een kwestie van tijd is voordat het beoogde resultaat is bereikt. Het is domweg een kwestie van (hard) werken, het zo goed mogelijk uit proberen te sluiten van risicofactoren en daarna maar hopen dat de goden je gunstig gezind zijn.
Hoewel er dus geen standaardformule bestaat, zijn er wel ‘randvoorwaarden’ aan te wijzen die de slagingskans van een – uiteraard SMART-geformuleerde, waarover hierna meer – doelstelling aanzienlijk vergroot:
1) Betekenisvol
Om te beginnen moet een doel, in lijn met de variabele ‘waarde’ van de Uitstelvergelijking, betekenisvol zijn. Dit betekent dat je voornemen correspondeert met je innerlijke waarden. Hoe minder dat het geval is, hoe groter de kans dat je aandacht verschuift naar iets anders of uitstelgedrag gaat vertonen. Daarnaast levert het werken aan en uiteindelijk volbrengen van een taak die niet correspondeert met je persoonlijke levensvisie een aanzienlijk minder gevoel van voldoening op dan bij het behalen van doelstellingen waar je wél waarde aan hecht.
2) Positief
Ten tweede is het belangrijk om je doelstelling positief te formuleren. In dit verband kan een onderscheid worden gemaakt tussen ‘avoidance goals’ en ‘short-term goals’. Bij het eerste wordt de doelstelling geformuleerd in termen van ‘minder (…)’, ‘stoppen met (…)’, etc. Dit draagt het niet bij aan het bereiken van de doelstelling. Niet alleen is het vaak lastig om iets te ‘vermijden’, ook blijft vaak in het midden hóé het doel kan worden bereikt. Het niet bereiken van een doelstelling kan dan een aanslag op het zelfvertrouwen vormen.
Stel een doel dat je écht de moeite waard vindt. Anders is uitstelgedrag een kwestie van tijd!
Bij een ‘short-term goal’ is deze problematiek minder of zelfs helemaal niet aan de orde. Dergelijke doelstellingen bevatten immers concrete ‘acties’ voor het bereiken van het beoogde resultaat, waardoor je ook je voortgang bij kan houden. Bovendien wijst onderzoek uit dat mensen die hun doelstelling formuleren als een ‘short-term goal’ zich lichamelijk en fysiek beter voelen én optimistischer in het leven staan dan mensen die aan ‘avoidance goals’ doen. Positiviteit is dus de moeite meer dan waard!
3) Uitdagend
Een derde randvoorwaarde is dat van de doelstelling een uitdagende werking uit gaat. Een eenvoudig geformuleerde doelstelling kan het risico op uitstelgedrag verminderen, maar de kans dat je halverwege afhaakt wordt er niet minder om. Daarom is het belangrijk dat de doelstelling een match is tussen enerzijds de moeilijkheidsgraad hiervan en anderzijds je vaardigheden om het resultaat te bereiken. In dat geval raak je al werkende in een ‘flow’ – een staat van concentratie waarin al het andere er even niet meer toe doet, dat zelfs je besef van tijd en ruimte verandert. Je bent dan, zweverig gezegd, ‘één met je werk’.
Overigens is het belangrijk dat je, wanneer je taak je niet meer genoeg uitdaagt, de mogelijkheid hebt om de moeilijkheidsgraad weer een beetje op te krikken. Anders is je tijd in de flow weer héél snel voorbij. En komt je beoogde resultaat ineens op losse schroeven te staan.
4) Minimumdoelstelling
Het eerste, zéér venijnige obstakel op de weg naar het beoogde resultaat is het omzetten van voornemens in actie. Dat je even daarvoor nog met succes een helder afgebakend doel of concrete deadline hebt gesteld, doet niet ter zake: wanneer een taak je niet kan boeien, kan het je niet boeien. Iedere doelstelling bevat daarom een simpel, kraakhelder minimumdoel: daadwerkelijk aan de slag gaan!
Maar wat is dan de kracht van een minimumdoel? Heel simpel: je geeft jezelf een prikkel om over het onbehaaglijke gevoel dat de gedachte aan de taak bij je oproept heen te stappen. Stel bijvoorbeeld het opschrijven van de eerste zin van je essay als doel, en kijk dan of je verder kan gaan. Zodra je die eerste horde hebt genomen, zul je ontdekken dat het daarna een stuk makkelijker is om door te gaan!
5) Opbreekbaar
Hebben jullie actieve herinneringen aan deze man?
Nee? Dat kunnen wij begrijpen. Eppo Bruins, namens ChristenUnie van 2015 tot 2021 lid van de Tweede Kamer, opereerde doorgaans in de schaduw van partijleider Gert-Jan Segers. Tot november 2017. Toen noemde hij in een debat het plan van de VVD om de dividendbelasting af te schaffen “een flinke meloen om door te slikken”.
De spijker op z’n kop, wat ons betreft. Natúúrlijk ga je niet in één keer een hele meloen doorslikken. Dat kan niemand. Om je doelstelling uitvoerbaar te maken, is het van essentieel belang om deze in concrete, behapbare subdoelen op te breken. Wil je vandaag één hoofdstuk uit je studieboek samenvatten? Neem je dan voor om vóór tijdstip A de pagina’s x tot en met y te hebben samengevat.
Is dit niet gelukt? Geen paniek! Snij de meloen nog een keer in schijfjes en kijk weer hoe ver je komt. De aanhouder wint!
Je doelen SMART’ maken
Oké, we hebben misschien een beetje gejokt. Er is wel degelijk een formule voor een ‘perfect’ plan de campagne: de ‘SMART-methode’. Je hebt er ongetwijfeld al eens van gehoord, maar omdat je de moeite neemt alle wijsheid in deze serie tot je te nemen, leggen we de essentie graag nog eens uit:
1. Om te beginnen is het belangrijk om je doelstelling specifiek te formuleren. Dit kan je doen het beantwoorden van de vijf ‘W-vragen’:
- – Wat wil ik bereiken?
- – Waarom wil ik dit bereiken?
- – Wie moet ik bij mijn activiteiten betrekken?
- – Welke middelen heb ik nodig om aan de slag te gaan/
- – Waar voer ik mijn activiteiten uit?
2. Ten tweede is het belangrijk om je doelstelling meetbaar te maken. Tot welke aanwijsbare resultaten gaan je werkzaamheden leiden? Op deze manier kan je je voortgang monitoren en hou je jezelf gemotiveerd.
3. Maak je doel acceptabel. Ga in dat kader na in hoeverre je je inspanningen om het doel te bereiken écht de moeite waard vindt. Ook kan het nuttig zijn om je collega’s of een goede vriend om feedback op je voornemens te vragen.
4. Waarschijnlijk de grootste uitdaging: zorg dat je doelstelling realistisch is. Zijn de benodigde stappen om je doel te bereiken daadwerkelijk haalbaar? Heb je voldoende kennis en kunde in huis? Vormt het doel, zoals eerder besproken, een match tussen moeilijkheid en vaardigheden? Ga dit kritisch na, want het laatste wat je wil, is voortijdig de handdoek in de ring gooien!
5. Zorg dat je doelstelling tijdsgebonden is. Dit kan je doen door een startdatum en einddatum te kiezen. Bestaat je doelstelling uit meerdere subdoelen? Stel dan ook voor ieder subdoel een start- en einddatum. Hoe dichter je bij een deadline komt, hoe gemotiveerder je raakt!
Beloning en motivatie
Beloning is essentieel…
Een mens raakt pas écht gemotiveerd om de marathon te gaan lopen als bij de finish een prachtige bos bloemen wacht. Zonder een mooie beloning in het vooruitzicht, verdwijnt je motivatie als sneeuw voor de zon en verval je al gauw in uitstelgedrag. Dat kan gevaarlijk zijn, want hoewel je niet al je vakken leuk hoeft te vinden, is het moeilijk afstuderen als je niet het volledige curriculum tot een goed einde weet te brengen.
Het enkele feit dat er een beloning op je wacht, is overigens vaak niet voldoende om je gemotiveerd te krijgen. Daarvoor moet een beloning écht iets voor je betekenen. Voor de één is dat een mooie bonus, voor de ander een kaartje of een doos Merci. Of gewoon een dikke, vette, trotse blik in de spiegel naar jezelf…
Note to self: ga eens na hoe je jezelf kan belonen voor of complimenteren met je inspanningen. De Nederlandse zuinigheid mag je dan best even vergeten!
Voel je je ongemakkelijk bij complimenten? Nergens voor nodig! Met deze tips kun je leren makkelijker complimenten te ontvangen.
… Totdat het je motivatie bedreigt!
Motivatie kan worden onderscheiden in ‘extrinsieke’ en ‘intrinsieke’ motivatie. Extrinsieke motivatie ontstaat vanuit een externe bron, zoals een beloning, een compliment of een mooi plekje op je cv; bij intrinsieke motivatie is dit minder relevant, omdat de motivatie dan ‘uit jezelf’ komt.
Wetenschappelijke onderzoek toont grote verschillen tussen extrinsiek en intrinsiek gemotiveerde mensen aan. Zo hebben intrinsiek gemotiveerde mensen een veel hoger concentratieniveau, durven zij meer risico’s te nemen en zijn ze een stuk creatiever dan extrinsiek gemotiveerde individuen. Bovendien hebben intrinsiek gemotiveerde mensen doorgaans meer zelfvertrouwen en kunnen zij beter omgaan met tegenslag.
Zowel voor extrinsieke als intrinsiek gemotiveerde mensen kan een beloning risico’s met zich meebrengen. Een extrinsiek gemotiveerd persoon kan, zodra het uitzicht op een beloning verdwijnt, diens motivatie voor een taak verliezen, met alle gevolgen van dien.
Bij intrinsieke motivatie ligt het probleem iets anders. Intrinsieke motivatie staat tot op zekere hoogte los van invloeden van buitenaf, waardoor het ontbreken van het vooruitzicht op een beloning in principe geen (significante) meerwaarde heeft; is aanvankelijk wél een beloning in het vooruitzicht gesteld, en wordt dit op een gegeven moment weer weggenomen, dan hoeft de motivatie niet per se terug te keren!
Afhankelijkheid van een beloning brengt dus een groot risico op uitstelgedrag met zich mee. Alles met mate, dus!
De volgende keer…
… Vertellen we je hoe je meester over je eigen agenda kunt worden.
Stay tuned!