Jan Derksen, hoogleraar Klinische Psychologie aan de Radboud Universiteit, stelt in een interview in Volkskrant dat hoorcolleges vervangen moeten worden door online studeren. Colleges worden dan opgenomen zonder dat studenten de mogelijkheid hebben aanwezig te zijn. Want, zo stelt Derksen, studenten zijn tijdens college vooral druk met gapen, eten en drinken. Bovendoen kost het zowel docenten als studenten veel energie zichzelf hier elke dag naar toe te slepen.
Toch is het persoonlijk contact tussen student en docent essentieel. Immers, Studenten hebben bij enkel online studeren geen mogelijkheid om persoonlijk vragen aan de docent te stellen. Ook zal er geen ruimte meer zijn voor discussie; studeren wordt weer het eenrichtingsverkeer waarbij de docent informatie zendt richting de student. Het is dan ook naïef om te denken dat de kwaliteit van het onderwijs omhoog gaat door studenten op hun kamer achter een laptop colleges te laten beluisteren. Juist de ruimte voor vragen en discussie is belangrijk in het huidige academische klimaat waarin studenten bij elkaar komen om kennis met elkaar te delen. In dit opzicht is het online studeren van Derksen verre van revolutionair. De academische gemeenschap zou juist teruggaan naar de tijd dat de leermeester vertelt en de studenten enkel meeschrijven.
De klaagzang van Derksen komt voort uit het geven van hoorcolleges aan groepen van vijfhonderd eerstejaars in een grote collegezaal. Iedere student zal beamen dat deze colleges op zijn zachtst gezegd niet de meest inspirerende zijn. De oplossing van Derksen zal echter deze situatie niet verbeteren maar slechts verslechteren. Een echte oplossing is het verkleinen van de grote groepen studenten en meer college geven in werkgroepvorm naast de reguliere hoorcolleges. Op deze manier kunnen studenten elkaar stimuleren en is er genoeg ruimte voor vragen en discussie. De gedachte dat hier rijen docenten en hoogleraren voor nodig zijn is onjuist. Ouderejaars studenten kunnen door het volgen van cursus didactiek werkgroepen geven aan jongere studenten. Deze ouderejaars weten vaak nog goed waar pijnpunten in een vak lagen en kunnen goed inspelen op de behoeftes en interesses van de studenten. Daarnaast zullen de ouderejaars hun eigen sociale en didactische vaardigheden uitbreiden – twee vliegen in een klap.
Natuurlijk is het goed om het onderwijs te moderniseren. Een beter idee is om hoorcolleges, zoals ze in de huidige vorm worden gegeven, op te nemen en online beschikbaar te stellen voor studenten die door persoonlijke omstandigheden zoals ziekte een keer niet lijfelijk aanwezig kunnen zijn. Op deze manier krijgen de afwezigen niet alleen het college maar, ook de door medestudenten gestelde vragen mee. Daarnaast kunnen studenten de colleges voor het tentamen nog eens doornemen, als naslagwerk gebruiken of de opnames kunnen zelfs volledig openbaar online gezet worden in het kader van een leven lang leren. De opnames zijn op die manier een mooie aanvulling, maar mogen nooit dienen als vervanging van de reguliere hoorcolleges.
Het geven van veel en kwalitatief goede colleges heeft niets te maken met het ‘pamperen’ van studenten, zoals Derksen het zelf zo mooi kan zeggen. Deze colleges geven de studenten die net een tikkeltje harder moeten werken juist een kans op de universiteit. Iets dat we als Nederland kennisland alleen maar kunnen toejuichen.